Palenie osiąga historyczne minima w Finlandii, Islandii i Stanach Zjednoczonych, a nowe dane pokazują szybki spadek spowodowany wzrostem popularności alternatywnych produktów nikotynowych, takich jak vape i woreczki z nikotyną.
We wszystkich trzech krajach tradycyjne palenie jest wypierane przez bezpieczniejsze produkty bezdymne, szczególnie wśród młodych ludzi. Oznacza to znaczącą zmianę w sposobie konsumpcji nikotyny.
Finlandia: Mniej palaczy, więcej alternatyw
W Finlandii najnowsze dane pokazują, że „10 procent Finów w wieku od 20 do 64 lat paliło codziennie w 2024 roku”, co oznacza dalszy spadek w porównaniu z poprzednimi dekadami. Codzienne palenie w szkołach jest obecnie rzadkością: tylko „trzy procent chłopców paliło codziennie w gimnazjach” i „jeden procent w szkołach średnich”. Wzorzec jest podobny wśród dziewcząt, z codziennym paleniem na poziomie „jednego procenta w gimnazjach i liceach”.
Nawet wśród dorosłych konsumpcja jest niska w porównaniu do poziomów z przeszłości, mimo że w 2023 r. Finlandia nadal spożywała „486 papierosów na osobę w wieku 15 lat lub starszą”. Wśród studentów codzienne palenie spadło do „czterech procent” w 2024 roku.
Woreczki z nikotyną i vape’y wypełniają tę lukę. W 2024 r. „osiem procent mężczyzn i dwa procent kobiet w wieku od 20 do 64 lat codziennie używało woreczków z nikotyną”, przy czym codzienne używanie osiągnęło szczyt w szkołach zawodowych, gdzie „24 procent chłopców” i „15 procent dziewcząt” zgłosiło codzienne używanie woreczków w 2025 r.
Vaping pozostaje na niskim poziomie wśród dorosłych, ale codzienne używanie wśród młodych ludzi rośnie, osiągając „pięć procent w gimnazjach” i „pięć procent w szkołach zawodowych” dla chłopców oraz „sześć procent w gimnazjach” i „dziewięć procent w szkołach zawodowych” dla dziewcząt.
USA: papierosy w dół, wapowanie w górę
Stany Zjednoczone odzwierciedlają tę zmianę. Zgodnie z niedawno opublikowanymi danymi z lat 2022-2023 z suplementu dotyczącego używania tytoniu, obecnie pali 8,9% dorosłych – w porównaniu z 11,4% zaledwie kilka lat temu – a „najczęściej używanym wyrobem tytoniowym były e-papierosy (7,9%)” wśród dorosłych w wieku od 18 do 24 lat.
Woreczki z nikotyną, ledwo widoczne w krajowych ankietach dziesięć lat temu, są teraz wyraźnie śledzone. Najnowsze dane obejmują „bieżące używanie i kiedykolwiek używanie saszetek z nikotyną” wraz z papierosami, vapingiem i innymi produktami, odzwierciedlając zmieniające się wzorce kontroli tytoniu.
Islandia: status kraju wolnego od dymu tytoniowego w zasięgu ręki
Islandia idzie jeszcze dalej. Najnowsze dane pokazują, że „5,6 procent dorosłych Islandczyków w wieku od 18 do 69 lat pali codziennie”, co stawia kraj na skraju uznania go za wolny od dymu tytoniowego. Status ten uzyskuje się, gdy codzienne palenie spada poniżej pięciu procent.
Woreczki z nikotyną zmieniły islandzki krajobraz nikotynowy. „Woreczki z nikotyną są obecnie najpopularniejszymi produktami nikotynowymi na Islandii, a ponad dwa razy więcej osób korzysta z nich niż z papierosów”.
Codzienne korzystanie z saszetek osiągnęło prawie 12 procent w 2024 roku, podczas gdy waporyzacja również nadal rosła, wzrastając z 2,8 procent w 2016 roku do „pięciu procent w 2024 roku”.
Dlaczego liczba palaczy spada
W Finlandii, Islandii i Stanach Zjednoczonych konsumpcja nikotyny przenosi się z palenia na produkty bezdymne, zwłaszcza wśród młodych dorosłych. Używanie papierosów spada szybciej niż kiedykolwiek, częściowo dlatego, że alternatywy są coraz bardziej dostępne, regulowane i społecznie akceptowane.
Jak pokazuje doświadczenie Islandii, „gdy bezpieczniejsze produkty nikotynowe są dostępne, przystępne cenowo, odpowiednie i akceptowalne”, wskaźniki palenia mogą spaść do jednych z najniższych na świecie.
