Dziesiątki organizacji pozarządowych zajmujących się zdrowiem publicznym – w tym niektóre mocno lobbujące przeciwko bezpieczniejszym produktom nikotynowym – zostały poinformowane, że nie mogą już wykorzystywać funduszy UE do lobbowania w instytucjach europejskich.
Clearing the Air rozumie, że Europejska Sieć Zapobiegania Paleniu (ENSP) – która, pomimo nazwy, mocno lobbowała na rzecz zakazów vape na szczeblu UE – została poinformowana w sposób nie budzący wątpliwości, że nie może już wykorzystywać funduszy podatników zapewnianych przez UE do lobbowania na rzecz preferowanej przez siebie polityki.
ENSP jest kluczową częścią konsorcjum UE odpowiedzialnego za opracowanie nowych ograniczeń dla bezpieczniejszych produktów nikotynowych. Zaangażowanie ENSP w projekt zostało ostro skrytykowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich UE, który stwierdził, że Komisja nie monitorowała odpowiednio konfliktu interesów. Wykazano, że ENSP lobbował w dyrekcji ds. zdrowia Komisji w sprawie polityki nikotynowej , biorąc udział w ocenie.
W kwietniu organizacje pozarządowe otrzymały pisma od Agencji Wykonawczej ds. Zdrowia i Cyfryzacji Komisji Europejskiej – która jest odpowiedzialna za wypłacanie pieniędzy – z informacją, że ich działania rzecznicze nie kwalifikują się już do finansowania, ponieważ „mogą pociągać za sobą ryzyko utraty reputacji” dla UE. W latach 2021-2023 Agencja wypłaciła organizacjom pozarządowym 377 mln euro.
Według unijnego rejestru służącego przejrzystości, ENSP otrzymało około 440 000 euro dotacji operacyjnych na bieżący rok finansowy, co stanowi ponad dwie trzecie jego całkowitego budżetu. Partnerstwo bez Dymu, którego dyrektor generalny wziął udział w wydarzeniu politycznym pełnym dezinformacji, które zostało omówione w Clearing the Air, otrzymało w zeszłym roku 278 000 euro, czyli ponad połowę swojego budżetu. W tym roku ma otrzymać ponad 400 000 euro.
Wysyłanie listów, organizowanie spotkań i dostarczanie materiałów rzeczniczych do konkretnych instytucji lub urzędników UE – wcześniej uważane za dopuszczalne – nie może być już finansowane z dotacji operacyjnych UE. „Identyfikowanie konkretnych członków lub urzędników instytucji w celu oceny lub opisania ich stanowisk lub omówienia konkretnych treści politycznych lub wyników” również zostało zakazane.
Należy zauważyć, że Komisja nie zakazuje organizacjom pozarządowym lobbingu, ale uniemożliwia im wykorzystywanie do tego funduszy UE. Ci, którzy zbierają pieniądze na rzecznictwo gdzie indziej, mogą nadal lobbować przeciwko bezpieczniejszym produktom nikotynowym za pomocą tych pieniędzy, jednocześnie wykorzystując środki UE na inne działania.
